سایت تبلیغاتی ادم - ADEM

در صنعت سرامیک سازي اصولا از رنگدانه براي جلا و تزئین استفاده می شود . در این صنعت رنگدانه هاي

مختلف که بر پایه اکسیدهاي فلزي استوار می باشند با اکسید سرامیکی )سیلیس ( ترکیب شده و اصطلاحا لعاب سرامیک را تشکیل می دهد . لعاب تولید شده را روي سرامیک پوشش می دهند و در کوره هاي مخصوص سرامیک پخت می شود. از آنجا که بخش لعاب سازي را اغلب شرکتهاي سرامیک سازي انجام

میدهند، در این گزارش پایه رنگی این لعاب که رنگدانه می باشد مورد بررسی قرار گرفته است . اصولا تولید

لعاب، فرایند اختلاط ساده بوده و داراي تکنو لوژي پیچیده اي نمی باشد و در حال حاضر نیز تولید لعاب در

واحدهاي مجزا مرسوم نیست.

تولید یک رنگدانه تنها به یک صنعت خاص ارتباط ندارد و در طیف وسیعی از صنایع استفاده میشود. در این

گزارش سعی شده است رنگدانه هایی که بیشتر مورد توجه صنعت سرامیک س ازي می باش ند مو رد بررسی قرار گیرند . البته این رنگدانه ها در سایر صنایع نیز کاربرد داشته که براي هر محصول کاربردهاي دیگر آن نیز اشاره شده است.

در اواخر قرون وسطی، این کلمه همچنین براي هر نوع افشره گیاهی، به ویژه افشره هایی که براي رنگ آمیزي استفاده می شد، به کار برده می شد. این کلمه هنوز در اصطلاح بیولوژیکی به همین مفهوم به کار می رود، یعنی براي اجزاء رنگی گیاهان یا حیوانات، که به شکل دانه هاي بسیار کوچک در سلول ها یا غشاهاي سلولی، به شکل رسوب در بافت ها و یا به شکل معلق در مایعات بدن آن ها وجود دارند.

مفهوم جدید این کلمه در قرن بیستم شکل گرفت . بنا بر استانداردهاي پذیرفته شده pigment ، به ماده اي گفته می شود که از ذرات کوچکی تشکیل شده است که در عمل در محیط مورد استفاده ، نامحلول بوده و به علت خواص رنگ کنندگی، حفاظتی یا مغناطیسی آن به کار می رودpigment .وdyeهر دو از “مواد رنگز ا” محسوب می شوند. مواد رنگزا به موادي گفته م ی شود که به دلیل خواص رنگزایی آن ها مورد استفاده قرار می گیرند. ویژگی که رنگدانه ها را از رنگ هاي آلی محلول متمایز می کند، حلالیت کم آن ها در حلال ها و چسب ها است . رنگدانه ها را می توان به کمک ترکیب شیمیایی و خواص نوري یا تکنیکی آ ن ها شناسایی کرد. رنگدانه هاي غیر آلی طبیعی از زمان هاي ماقبل تاریخ مورد شناسایی قرار گرفته اند . حدود2000 سال قبل از میلاد مسیح ، اخُراي طبیعی سوزانده می شد )گاهی به صورت مخلوط با سنگ معدن منگنز( تا رنگدانه هاي قرمز، بنفش و سیاه م ورد استفاده در سفال گري به دست آید . سولفید ارسنیک و زرد ناپلز )آنتیموانات سرب ( اولین رنگدانه هاي زرد شفاف بودند . اولترامارین یا لاجورد و لاجورد مصنوعی )آبی مصري و اسپینل آلومینیم کبالت ( اولین رنگدانه هاي آبی بودند. مرمر سفید، مرمر سبز و یک هیدروکسی کلرید م س سنتزي اولین رنگدانه هاي سبز بودند .لعاب هاي رنگی براي آجر و به عبارتی رنگدانه هاي سرامیکی به صورت گسترده اي توسط کلدانیان مورد استفاده قرار می گرفت. کلسیت، برخی از فازهاي سولفات کلسیم وکائولن رنگدانه هاي سفیدي بودند که در آن زمان مورد استفاده قرار می گرفتند. فنون نقاشی، لعاب کاري، شیشه سازي و رنگ آمیزي در مصر و بابل پیشرفت کردند . یک نوع لاجورد مصنوعی )سیلیکات مس و کلسیم ( هنوز به نام آبی مصري معروف است . سولفید آنتیموان و گالنا )سولفید سرب( عمدتاً به عنوان رنگدانه سیاه، شنگرف به عنوان رنگدانه قرمز و شیشه ک بالت و اکسید آلومینیم کبالت ساییده شده به عنوان رنگدانه هاي آبی مورد استفاده قرار می گرفتند . بنا بر عقیده،Plutarchیونانی ها و رومی ها هنر رنگ آمیزي را چندان مهم نمی شمردند و تلاش کمی براي توسعه رنگدانه هاي جدید نمودند. از زمان مهاجرت انسان )قرن چهارم ت ا ششم میلادي( تا اواخر قرون وسطی هیچ پیشرفت قابل توجهی در زمینه مواد رنگزا به وجود نیامد . رنگدانه زرد ناپلز و برخی از مواد رنگزاي خاص براي رن گ آمیزي منسوجاتی که از مشرق زمین می آمدند، تنها ابداعات آن زمان بودند . پیشرفت بیشتر در زمینه رنگدانه ها ابتدا در او ایل دوره رنسانس صورت گرفت

اصولا رنگدانه ها داراي انواع و اقسام مختلفی می باشند که بر حسب کاربرد مورد استفاده قرار میگیرند. در این بخش سعی شده است بیشتر تقسیم بندي در مورد رنگدانه هاي سرامیکی صورت گیرد . در این تقسیم بندي رنگدانه ها به دو گروه سفید و رنگی تقسیم شده اند و در هر گروه نیز چند رنگدانه مهم که

بیشترین کاربرد را در صنعت سرامیک دارد، مورد بررسی قرار گرفته است.

انواع رنگدانه ها

- رنگدانه هاي سفید

- اکسید تیتانیم

- اکسید روي )سفید روي(

رنگدانه هاي رنگی

- رنگدانه هاي اکسید آهن

- رنگدانه هاي کادمیم

- سولفید کادمیم

- زرد کادمیم

- سولفوسلنید کادمیم )قرمز کادمیم(

- سولفید جیوه کادمیم )سینابار کادمیم(

رنگدانه هاي سفید شامل دي اکسید تیتانیم، اکسید روي،(ZnO) سو لفید روي، لیتوپون )یک رنگدانه مخلوط تهیه شده از سولفید روي و سولفات باریم(، و سرب سفید )کربنات سرب قلیایی ( هستند . خواص

نوري رنگدانه هاي سفید ناشی از جذب نور پایین و پراکنش قوي و عمدتا غیر انتخابی نور در آنها است.

موارد مصرف و کاربرد

رنگدانه هاي سرامیکی علاوه بر کاربرد در صنعت سرامیک در سایر صنایع نیز به عنوان رنگدانه میتواند استفاده شوند.

اهمیت استراتژیکی کالا در دنیاي امروز

در قرن نوزدهم، اولترامارین، سبز ، Guignetرنگدانه  کبالت، رنگدانه هاي اکسید آهن و رنگدانه هاي کادمیم به فاصله کم از یکدیگر تولید شدند . در قرن بیستم، رنگدانه ها به طور فزاینده اي مورد بررسی علمی قرار گرفتند . در چند دهه گذشته، رنگدانه هاي مصنوعی قرمز کادمیم، آبی منگنز، قرمز مولیبدن و اکسیدهاي مخلوط با بیسموت به بازار آمدند . دي اکسید تیتانیم با ساختار آناتاز یا روتایل و اکسید روي سوزنی به ترتیب به عنوان رنگدانه هاي سفید و پرکن معرفی شدند .

رنگدانه هاي لوستر )رنگدانه هاي داراي جلوه فلزي، صدفی و تداخلی( اهمیت قابل توجهی یافته اند.

مهمترین مورد مصر ف رنگدانه ها در رنگ ها، لاك الکل ه ا، پلاستیک ها، رنگ هاي هنري، جوهرهاي چاپ کاغذ و منسوجات، تزئین چرم، مواد ساختمانی )سیمان، آجرها و کاشی هاي سیمانی - عمدتا رنگدانه هاي بر پایه اکسید آهن و اکسید کروم (، چرم هاي مصنوعی، پوشش هاي کف، لاستیک، کاغذ، مواد آرایشی ، لعاب هاي سرامیکی و لعاب هاي فلز است. صنعت رنگ به طور گسترده اي از رنگدانه هاي با کیفیت استفاده می کند . داشتن یک اندازه دانه بهینه و یکنواخت ضروري است، زیرا این امر بر روي براقیت و قدرت پوشانندگی، رنگ کنندگی و روشن کنندگی تأثیر می گذارد. لایه هاي رنگ نبا ید خیلی ضخیم باشند، بنابراین به رنگدانه هایی با قدرت رنگ کنندگی و پوشانندگی خوب به همراه خواص پخش شوندگی بهینه مورد نیاز است. رنگدانه هاي سفید براي سفید کردن و پوشاندن و نیز براي کاهش رنگ )روشن کردن ( رنگدانه هاي رنگی وسیاه استفاده می شوند. ته رنگ ذاتی آن ها باید حداقل باشد . هنگام استفاده از یک رنگدانه براي یک کاربرد خاص، معمولاً چندین نکته باید در نظر گرفته شود . خواص رنگ )مثلا رنگ، قدرت رنگ کنندگی یا قدرت روشن کنندگی و قدرت پوشانندگی ( در تعیین کارآیی و بنابراین اقتصادي بودن آن مهم است.

خواص زیر نیز از اهمیت بسیار زیاد برخوردار هستند:

1) خواص شیمیایی فیزیکی عمومی : ترکیب شیمیایی، رطوبت، مقدار نمک، مقدار ماده محلول در آب و

اسید، اندازه ذره، چگالی و سختی

2) پایداري: مقاومت در برابر نور، هوا، حرارت و مواد شیمیایی، خواص ضد خوردگی، حفظ براقیت

3) رفتار در چسب ها: بر هم کنش با چسب، قابلیت پخش شوندگی، خواص ویژه در چس ب هاي خاص،

سازگاري و جامد شدن